2024 ЖЫЛДЫҢ 26 МАУСЫМЫНДА ПОНЕН АТҚАРУ КОМИТЕТІНІҢ КЕҢЕЙТІЛГЕН ОТЫРЫСЫ ӨТТІ ОНДА БІРҚАТАР МАҢЫЗДЫ ШЕШІМДЕР ҚАБЫЛДАНДЫ
2024 ЖЫЛДЫҢ 26 МАУСЫМЫНДА ПОНЕН АТҚАРУ КОМИТЕТІНІҢ КЕҢЕЙТІЛГЕН ОТЫРЫСЫ ӨТТІ ОНДА БІРҚАТАР МАҢЫЗДЫ ШЕШІМДЕР ҚАБЫЛДАНДЫ
Негізгі өзгерістер келесідей.
1. Бірінші шілдеден бастап өзін-өзі сертификаттаған құзыретті тұлғалардың тізімін жою. Бұл 2023 жылғы 1 маусымдағы QMR ережесінде қарастырылған. ПОНЕН бір жыл ішінде құзыретті тұлғалардың есептерін ридерлерге тексертуге жіберу үшін қабылдады. Белгілі болғандай, ридерлік шетелдік кәсіби ұйымдарда кеңінен таралған. ПОНЭН ридерінің қорытындысы есептің KAZRC кодексіне сәйкестігін тәуелсіз тексеру болып табылады және оны ҚР Геология комитеті таниды. 2024 жылғы 1 шілдеден бастап ПОНЭН Құзыретті тұлғалардың - ПОНЭН мүшелерінің есептерін QMR аккредиттеуі болған кезде ғана қабылдайды. QMR аккредиттеу туралы толығырақ ПОНЭН сайтынан, сондай-ақ QMR аккредиттеу туралы ережемен танысқаннан кейін білуге болады. QMR аккредиттеу туралы ережеге «Өзін-өзі сертификаттау» анықтамасы қосылды. KAZRC стандарты бойынша есептерді дайындаумен айналысатын құзыретті тұлғалардың QMR аккредитациясынан өтуі қажет себептері KAZRC есептерін дайындау туралы Меморандумда жазылған.
2. 2024 жылғы 1 шілдеден бастап ПОНЭН құзыретті тұлғалардың - шетелдік RPO (танылған кәсіби ұйымдар) мүшелерінің QMR-ға ұқсас аккредиттеуі болған кезде ғана есептерін тексеруге қабылдайтын болады. Бүгінгі күні минералдық ресурстар мен минералдық қорлар туралы есептерді дайындаумен айналысатын мамандарды аккредиттеу бағдарламалары RPO көпшілігінде бар. Олардың кейбіреулерінде JORC және басқа да стандарттар бойынша есептерді дайындау кезінде мұндай аккредиттеудің міндетті болуы туралы талаптар әлі қолданылмайды, алайда есептерді шығаратын құзыретті тұлғалардың біліктілігіне қойылатын талаптарды біртіндеп қатайту жалпы әлемдік тренд болып табылады. Бұл тренд инвесторлар мен басқа да мүдделі тұлғаларды жаңылыстыратын сапасыз есептердің көптігінен туындады. KAZRC есептерін тексеру мақсатында ПОНЭН танитын кәсіби ұйымдар мен тиісті аккредитациялардың тізімі KAZRC есептерін тексеру туралы ереженің 1-қосымшасында келтірілген.
3. 1.1-ҚПҚ нысаны бойынша есептерге қол қою үшін құзыретті тұлғаның QMR аккредиттеуі болуы міндетті емес. Мұндай шешімге ПОНЭН Атқарушы комитеті QMR-ді аккредиттеу жөніндегі талаптарды өндірілген Минералдық ресурстар мен минералдық қорлар, сондай-ақ ҚМК терминологиясындағы қорлар туралы есептілікпен айналысатын мамандар үшін артық деп санады. Құзыретті тұлға ұғымы 5 жыл ішінде белгілі бір жұмыс түрін орындау бойынша тар тәжірибенің болуына мүмкіндік беретіндіктен, атап айтқанда, 5-ГР, 8-ГР, 1.1-ҚПҚ нысандары бойынша есептілік жасау болып табылады, атқарушы комитет мұндай тәжірибенің болуы туралы құзыретті тұлғаның өтініш түрінде хабарлауы жеткілікті деп есептеді. Мұндай өтініштің үлгісін атқарушы комитеттің мүшелері әзірледі және QMR аккредиттеу туралы ереженің жаңартылған редакциясына 5-қосымша түрінде қоса берілді. ПОНЭН Құзыретті тұлғаның тиісті тәжірибесін растау ретінде 1.1.-ҚПҚ есептілікке осындай өтінішті қоса беруді ұсынады. Сондай-ақ, ПОНЭН мұндай мәлімдеме 1.1.-ҚПҚ есептеріне ғана қолданылатынын және құзыретті тұлғалардың есептерінің басқа түрлеріне қолданылмайтынын ескертеді.
4. КТПҚ (кең таралған пайдалы қазбалар) көптеген түрлері бойынша минералдық ресурстар мен минералдық қорларды бағалау туралы KAZRC есептеріне қол қою үшін, QMR аккредиттеу туралы ережеге 6-қосымшада көрсетілген КТПҚ-дың жекелеген түрлерін қоспағанда, QMR аккредиттеу талап етілмейді. Осындай шешім қабылдау үшін КТПҚ кен орындарын бағалау бойынша мол тәжірибесі бар сала өкілдерінен КТПҚ жөніндегі комиссия құрылды: Руснак Валерий Викторович, Дергачев Дмитрий Васильевич, Самеков Рамиль Сансызбаевич, Пятков Борис Анатольевич, Баймаханова Галина Александровна, Агамбаев Батырхан Султанович. Талқылау нәтижесінде комиссия олар бойынша минералдық ресурстар мен минералдық қорларды бағалау туралы есептерге қол қоятын құзыретті тұлғалар үшін QMR аккредиттеуді талап ететін КТПҚ түрлерінің тізімін қалыптастырды.
1. Бірінші шілдеден бастап өзін-өзі сертификаттаған құзыретті тұлғалардың тізімін жою. Бұл 2023 жылғы 1 маусымдағы QMR ережесінде қарастырылған. ПОНЕН бір жыл ішінде құзыретті тұлғалардың есептерін ридерлерге тексертуге жіберу үшін қабылдады. Белгілі болғандай, ридерлік шетелдік кәсіби ұйымдарда кеңінен таралған. ПОНЭН ридерінің қорытындысы есептің KAZRC кодексіне сәйкестігін тәуелсіз тексеру болып табылады және оны ҚР Геология комитеті таниды. 2024 жылғы 1 шілдеден бастап ПОНЭН Құзыретті тұлғалардың - ПОНЭН мүшелерінің есептерін QMR аккредиттеуі болған кезде ғана қабылдайды. QMR аккредиттеу туралы толығырақ ПОНЭН сайтынан, сондай-ақ QMR аккредиттеу туралы ережемен танысқаннан кейін білуге болады. QMR аккредиттеу туралы ережеге «Өзін-өзі сертификаттау» анықтамасы қосылды. KAZRC стандарты бойынша есептерді дайындаумен айналысатын құзыретті тұлғалардың QMR аккредитациясынан өтуі қажет себептері KAZRC есептерін дайындау туралы Меморандумда жазылған.
2. 2024 жылғы 1 шілдеден бастап ПОНЭН құзыретті тұлғалардың - шетелдік RPO (танылған кәсіби ұйымдар) мүшелерінің QMR-ға ұқсас аккредиттеуі болған кезде ғана есептерін тексеруге қабылдайтын болады. Бүгінгі күні минералдық ресурстар мен минералдық қорлар туралы есептерді дайындаумен айналысатын мамандарды аккредиттеу бағдарламалары RPO көпшілігінде бар. Олардың кейбіреулерінде JORC және басқа да стандарттар бойынша есептерді дайындау кезінде мұндай аккредиттеудің міндетті болуы туралы талаптар әлі қолданылмайды, алайда есептерді шығаратын құзыретті тұлғалардың біліктілігіне қойылатын талаптарды біртіндеп қатайту жалпы әлемдік тренд болып табылады. Бұл тренд инвесторлар мен басқа да мүдделі тұлғаларды жаңылыстыратын сапасыз есептердің көптігінен туындады. KAZRC есептерін тексеру мақсатында ПОНЭН танитын кәсіби ұйымдар мен тиісті аккредитациялардың тізімі KAZRC есептерін тексеру туралы ереженің 1-қосымшасында келтірілген.
3. 1.1-ҚПҚ нысаны бойынша есептерге қол қою үшін құзыретті тұлғаның QMR аккредиттеуі болуы міндетті емес. Мұндай шешімге ПОНЭН Атқарушы комитеті QMR-ді аккредиттеу жөніндегі талаптарды өндірілген Минералдық ресурстар мен минералдық қорлар, сондай-ақ ҚМК терминологиясындағы қорлар туралы есептілікпен айналысатын мамандар үшін артық деп санады. Құзыретті тұлға ұғымы 5 жыл ішінде белгілі бір жұмыс түрін орындау бойынша тар тәжірибенің болуына мүмкіндік беретіндіктен, атап айтқанда, 5-ГР, 8-ГР, 1.1-ҚПҚ нысандары бойынша есептілік жасау болып табылады, атқарушы комитет мұндай тәжірибенің болуы туралы құзыретті тұлғаның өтініш түрінде хабарлауы жеткілікті деп есептеді. Мұндай өтініштің үлгісін атқарушы комитеттің мүшелері әзірледі және QMR аккредиттеу туралы ереженің жаңартылған редакциясына 5-қосымша түрінде қоса берілді. ПОНЭН Құзыретті тұлғаның тиісті тәжірибесін растау ретінде 1.1.-ҚПҚ есептілікке осындай өтінішті қоса беруді ұсынады. Сондай-ақ, ПОНЭН мұндай мәлімдеме 1.1.-ҚПҚ есептеріне ғана қолданылатынын және құзыретті тұлғалардың есептерінің басқа түрлеріне қолданылмайтынын ескертеді.
4. КТПҚ (кең таралған пайдалы қазбалар) көптеген түрлері бойынша минералдық ресурстар мен минералдық қорларды бағалау туралы KAZRC есептеріне қол қою үшін, QMR аккредиттеу туралы ережеге 6-қосымшада көрсетілген КТПҚ-дың жекелеген түрлерін қоспағанда, QMR аккредиттеу талап етілмейді. Осындай шешім қабылдау үшін КТПҚ кен орындарын бағалау бойынша мол тәжірибесі бар сала өкілдерінен КТПҚ жөніндегі комиссия құрылды: Руснак Валерий Викторович, Дергачев Дмитрий Васильевич, Самеков Рамиль Сансызбаевич, Пятков Борис Анатольевич, Баймаханова Галина Александровна, Агамбаев Батырхан Султанович. Талқылау нәтижесінде комиссия олар бойынша минералдық ресурстар мен минералдық қорларды бағалау туралы есептерге қол қоятын құзыретті тұлғалар үшін QMR аккредиттеуді талап ететін КТПҚ түрлерінің тізімін қалыптастырды.